حمله پنیک، موج شدیدی از ترس است که با غیر منتظره بودن و ناتوان کنندگی مشخص می شود. افزایش ضربان قلب، به سختی نفس کشیدن و احساس مرگ یا دیوانه شدن از نشانه های رایج آن می باشد. این حمله ها معمولا بدون هشدار قبلی اتفاق افتاده و برخی مواقع در زمان استراحت یا خواب اتفاق می افتد. دربسیاری از مواقع این حمله ها یک یا چند بار در طول عمر هر فرد اتفاق می افتد اما معمولا زمانی تشخیص حمله پنیک داده می شود که فاصله حمله ها کم و تعداد آنها زیاد بوده و نگرانی از بروز حمله بعدی درفرد وجودداشته باشد. علایم و نشانه های حمله های پنیک ناگهانی ایجاد شده و معمولا ظرف ۵ تا ده دقیقه به اوج خود رسیده و به ندرت بیشتر از یک ساعت دوام می آورند. حمله ها ممکن است درهرزمان و مکانی اتفاق بی افتد، مانند زمانی که درحال خرید یا راه رفتن درخیابان هستید، هنگام رانندگی و یا حتی زمانی که درخانه درحال استراحت می باشید ممکن است حمله به سراغ فرد بیاید.
علایم حمله پنیک شامل موارد زیر است:
1- تنگی نفس
2- تپش قلب
3- درد یا سنگینی درقفسه سینه
4- لرزیدن
5- احساس خفگی
6- احساس غیرواقعی بودن
7- تعریق
8- حالت تهوع
9- احساس سرگیجه یا سبکی سر
10- احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن
11- گرگرفتگی یا یخ زدن
12- ترس ازمردن، دیوانه شدن یا از دست دادن کنترل
دراینجا چندین راهکار برای زمانی که حمله اتفاق می افتد ارایه شده است (نکته: این راهکارها به عنوان روشی موقت تا زمان مراجعه به روانشناس یا روانپزشک بوده و درمان قطعی برای حمله های پنیک نمی باشد).
1- نفس عمیق بکشید:
تنفس خود راکنترل کنید. نفس عمیق بکشید و بر آن تمرکز کنید به گونه ای که احساس کنید هوا به آرامی ریه ها و قفسه سینه شما را پر می کند، سپس به آرامی عمل بازدم را انجام دهید.
2- به این موضوع فکر کنید که دچار حمله پنیک شده اید:
در زمان حمله به جای اینکه در خود تشخیص حمله قلبی داده و ترس از مرگ یا احساس قریب الوقوع بودن آن را بدهید، به این فکرکنید که شما دچار حمله های پنیک بوده و این حمله ها موقتی هستند و پس از اتمام آن دوباره حال شما خوب خواهد شد. قبول اینکه این حمله ها، پنیک هستند به شما اجازه می دهد تا به جای مراجعه به متخصص قلب، برروی درمان های مرتبط با پنیک تمرکز کنید.
3- تمرین های ذهن آگاهی:
در برخی از افراد مبتلا به پنیک، احساس جدا شدن روح از بدن و یا قرارگرفتن در یک محیط غیرواقعی اتفاق می افتد. ذهن آگاهی می تواند به فرد کمک کند که به آنچه در واقع دراطراف او می گذرد، آگاهی یابد. گاهی اوقات برای خروج از این حالت ها فقط کافی است فرد پایش را به زمین بزند یا لباس خود را لمس کند تا متوجه شود احساس هایی که در جریان حمله دارد، غیر واقعی هستند.
4- بر روی یک شی تمرکز کنید:
برخی از افراد مبتلا به اختلال پنیک معتقدند یکی از راه هایی که به آنها درپایان دادن به حمله کمک می کند، تمرکز بر یکی از اشیائی است که اطراف شان وجود دارد. مثلا بر ساعتی که روی دست تان قراردارد تمرکز کنید. حرکت عقربه ها، شکل صفحه ساعت، رنگ، سایز و . . . در واقع در این حالت فرد تمرکز خود را از علایم فیزیولوژیک در زمان حمله به شئ یا موضوعی به غیر از آن تغییر داده که به نوعی منجر به پرت شدن حواس و کنترل حمله می گردد.
5- از تکنیک های آرام سازی استفاده کنید:
تکنیک های آرام سازی (درصورتی که آنها رابه خوبی از قبل تمرین کرده باشید) به خوبی در کنترل حمله ها موثر می باشد. بر روی کاناپه، تخت و یا یک صندلی راحت دراز بکشید. به ترتیب روی عضلات مختلف بدن تمرکز کرده و روش های آرام سازی را انجام دهید.
6- تصورمکانی لذت بخش:
از موقعیت هایی که درگذشته در آنها قرارداشته اید، استفاده کنید. ساحل دریا با امواج آرام، محیط جنگل با درختان انبوه و نسیم خنکی که ازمیان شاخه های درختان عبور می کند، کوهستان و ………. معمولا همه ما یک محیط لذت بخش را در ذهن داریم. مکان هایی که درگذشته به آنها سفرکرده یا حتی تصاویر آنها را دیده ایم. تصور این موقعیت ها در زمان حمله، به عبور از پنیک کمک می کند.
7- تکرار برخی جملات:
گاهی اوقات تکرار برخی از جمله ها در ذهن می تواند به عبور راحت تر از حمله پنیک کمک کننده باشد. به عنوان مثال، در گذشته هم مشابه این حمله را داشتم و اتفاقی برای من نیفتاد.
درپایان یادآور می شوم که تمامی این راهکارها موقتی بوده و صرفا برای عبور راحت تر از حمله ها می باشد و درمان قطعی پنیک فقط و فقط تحت نظر روانشناس یا روانپزشک اتفاق می افتد.